UNESCO Á Íslandi
UNESCO
Meginmarkmið UNESCO er að stuðla að friði og öryggi í heiminum með því að efla alþjóðlega samvinnu á sviði menntunar, vísinda- og menningarmála. Starfsemi UNESCO skiptist í grófum dráttum í fjóra þætti eða svið, en þau eru: 1) menntun, 2) menning, 3) náttúra og vísindi og 4) fjölmiðlar.
Skoða nánar – UNESCO – Ísland í Framkvæmastjórn
Þingvellir
Umsóknin um Þingvelli á heimsminjaskrá var lögð fram í febrúar 2003 og var hún samþykkt á fundi heimsminjanefndar UNESCO í júlí 2004. Þingvellir eru þjóðgarður sem var með lögum stofnaður árið 1930.
Skoða nánar – Þingvellir – Þingvellir á heimsminjaskrá
Surtsey
Umsóknin um Surtsey á heimsminjaskrá var lögð fram í febrúar 2007 og var hún samþykkt á fundi heimsminjanefndar UNESCO á fundi hennar í júlí 2008.
Surtsey er útvörður Íslands í suðri og ein af úteyjum Vestmannaeyja. Surtsey myndaðist í neðansjá vareldgosi í nóvember árið 1963, en gosinu lauk 5. júní 1967.
Skoða nánar – Kynning – Surtsey – Surtsey á heimsminjaskrá
Vatnajökulsþjóðgarður
Vatnajökulsþjóðgarður var skráður á heimsminjaskrá UNESCO á heimsminjaráðstefnu samtakanna í júlí 2019. Þar með er Vatnajökulsþjóðgarður kominn í hóp merkustu þjóðgarða heims ásamt Yellowstone í Bandaríkjunum og Galapagos í Ekvador, svo fáein dæmi séu nefnd.
Skoða nánar – Kynning – Norrænt samstarf um heimsminjaskrá – Vatnajökulsþjóðgarður – Vatnajökulsþjóðgarður á heimsminjaskrá
Katla jarðvangur
KATLA jarðvangur er fyrsti jarðvangur landsins. Hann var stofnaður í nóvember 2010 og í september 2011 fékk hann aðild að samtökum evrópskra jarðvanga (European Geoparks Network) og um leið tengdist alþjóðlegu neti UNESCO fyrir jarðvanga (Global Geoparks Network).
Skoða nánar – Katla jarðvangur – Kynning
Reykjanes jarðvangur
Reykjanes jarðvangur nær yfir allt land sveitarfélaganna Grindavíkurbæjar, Reykjanesbæjar, Voga og Suðurnesjabæjar. Jarðvangurinn er samstarfsvettvangur sem byggir á því að nýta sérstöðu svæðisins, þ.e. merkilega jarðfræðiarfleið og einstaka jarðsögu, til verðmætasköpunar. Í tilfelli Reykjanes jarðvangs er það Atlantshafshryggurinn, flekaskilin og afleiðingar þeirra. Samtökin eru studd af UNESCO
Skoða nánar – Reykjanes jarðvangur – Kynning – Reykjanes jarðvangur
Árnastofnun – Handritasafn Árna Magnússonar
Handritasafn Árna Magnússonar er í hópi 35 verka sem Menningarmálastofnun Sameinuðu þjóðanna, UNESCO, setti á sérstaka varðveisluskrá sína 31. júlí 2009. Tilgangur varðveislulistans er að vekja athygli á mikilvægi þess að varðveita andlegan menningararf veraldar með því að útnefna einstök söfn sem hafa sérstakt varðveislugildi.
Skoða nánar – Árnastofnun – Handritasafn Árna Magnússonar – Minni-heimsins
Þjóðskjalasafn – Manntalið 1703
Árið 2012 sendi Þjóðskjalasafn inn umsókn um að manntalið 1703 yrði tekið á skrá UNESCO um minni heimsins (World Memory). Umsóknin var samþykkt 18. júní 2013 og manntalið 1703 er því komið í skrána um minni heimsins.
Skoða nánar – Þjóðskjalasafn – Manntalið 1703
Lifandi hefðir
Á vefsíðunni Lifandi hefðir gefst fólki kostur á að deila og miðla upplýsingum um lifandi hefðir. Þannig standa vonir til að á vefsíðuna safnist greinargóðar upplýsingar um þær fjölbreyttu hefðir sem stundaðar eru á Íslandi.
Í starfsemi UNESCO hefur aukin þekking á ólíkum siðum og venjum fólks verið talin til þess fallin að auka gagnkvæma virðingu fyrir ólíkri menningu fólks.
Skoða nánar – Lifandi hefðir – Kynning
Landsskrá Íslands og landsnefnd um Minni heimsins
Heimsskrá (International Register) geymir menningararf sem hefur víða skírskotun og mikið alþjóðlegt gildi. Aðalstöðvar UNESCO varðveita þessa skrá. Landsskrá Íslands (Iceland‘s National Register) nær yfir menningararf sem er sérstaklega mikilvægur fyrir Ísland. Skráin er varðveitt af Íslensku UNESCO-nefndinni.
Skoða nánar – Minni heimsins
Reykjavík bókmenntaborg UNESCO
Reykjavík var útnefnd Bókmenntaborg UNESCO í ágúst 2011, en hún var fimmta borgin í heiminum til að hljóta þennan heiður og sú fyrsta utan ensks málsvæðis. Titillinn er varanlegur. Bókmenntaborgirnar eru hluti af stærra neti Skapandi borga UNESCO.
Skoða nánar – Reykjavík bókmenntaborg UNESCO – Kynning
UNESCO-skólar
Skólavefnum var komið á laggirnar til að halda utan um námsefni fyrir þá skóla sem taka þátt í UNESCO-skólaverkefninu.
Skoða nánar – UNESCO-skólar – Kynning – UNESCO-skólar
UNESCO-UNITWIN háskóla verkefni
UNITWIN er samstarfssamningur háskóla í fjórum heimsálfum við Menningarstofnun Sameinuðu þjóðanna (UNESCO).
Skoða nánar – UNESCO-UNITWIN háskóla verkefni – Kynning
Íslenska Vatnafræðinefndin
Hlutverk Íslensku vatnafræðinefndarinnar er að fara með alþjóðasamstarf á sviði vatnafræði innan vébanda Menningarstofnunar Sameinuðu þjóðanna, UNESCO. Nefndin er skipuð af menntamálaráðherra. Veðurstofa Íslands hýsir vefsíðu Íslensku vatnafræðinefndarinnar.
Skoða nánar – Íslenska Vatnafræðinefndin – Kynning
Vigdísarstofnun
Vigdísarstofnun – alþjóðleg miðstöð tungumála og menningar, er alþjóðleg tungumálamiðstöð sem hóf starfsemi sína 20. apríl 2017. Miðstöðin er starfrækt undir merkjum UNESCO.
Skoða nánar – Vigdísarstofnun – Kynning
GRÓ – Þekkingarmiðstöð þróunarsamvinnu
GRÓ – Þekkingarmiðstöð þróunarsamvinnu sem hóf starfsemi á Íslandi í byrjun árs 2020 er fyrsta þverfaglega stofnun sinnar tegundar sem starfar undir merkjum UNESCO. Í miðstöðinni sem er sjálfstæð stofnun koma saman fjórir skólar sem hafa fram til þessa verið starfræktir sem skólar Háskóla Sameinuðu þjóðanna hér á landi: Jafnréttisskólinn, Jarðhitaskólinn, Landgræðsluskólinn og Sjávarútvegsskólinn. Hlutverk Þekkingarmiðstöðvar þróunarsamvinnu verður sem fyrr að styðja við getu þróunarríkja í Afríku, Asíu og Mið- og Suður-Ameríku á þeim fjórum sviðum sem starfsemin tekur til og auka þar með möguleika þeirra á að ná alþjóðlegum markmiðum sínum í samræmi við Heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna
Skoða nánar – GRÓ Þekkingarmiðstöð þróunarsamvinnu
